Eth larèr de huec ère un element imprescindible enes mòles harières araneses.
Er encargat de transformar eth granatge en haria ère eth molièr, que, per mejan d’ua subasta publica, arrendaue era mòla ath comun deth pòble, abituauments pendent un an. Eth contracti d’arrendament establie uns drets e ues obligacions entath molièr. Entre aguestes darrères, trobam era obligacion de hèr eth pagament d’ua part en espècia e ua d'auta ena moneda correnta, era mantenença des installacions e es estruments, e era cria d’un pòrc entath pòble que s’utilizaue coma mascle reproductor. D'un aute costat, eth pagament deth molièr ère era punhera, ua mesura de gran molut per galin qu'eth vesin proprietari deth forment prenie damb eth punh.
Eth procès de transformacion començaue en tot méter eth gran ena tremuja. Eth gran baishaue peth canau e en tot quèir entre es pèires de mòler, que lo molien e l’expulsauen ar exteriora, a on quège ena hariera. Entà evitar qu'era haria queiguesse en tèrra, es pèires èren entornejades peth riscle o caisha.
Mès tard, s’installèc ara mòla ua senha, que transportaue era haria moluda enquiath cerneder, que s’encargaue de separar es diferentes sòrtes de haria.
