Barques, pònts e passarèles serviren tà crotzar er Èbre e començar era batalha mès dura dera guèrra.
Ère era net de Sant Jaume, escura e quasi sense lua. Cinc divisions republicanes, mès de cent mil òmes dera Armada der Èbre demorauen en silenci er orde de crotzar er arriu. Barques de rem, passarèles leugères, barques damb cable aerian, pònts de husta e de hèr èren dispausades. Tàs 00 h 15 dera maitiada deth 25 de junhsèga comencèren a crotzar er arriu per mès de vint punts diferenti, entre Mequinensa e Ampòsta.
Pendent 115 dies, apròp de tres cents mila combatents, ueit centes pèces d’artilharia, sies cents avions e dus cents seishanta carros de combat s’afrontèren en ua batalha longa e sagnosa. Era destruccion siguec immensa enes comarques dera Tèrra Auta e era Ribèra d’Ebre. Desapareisheren infrastructures, viuendes e camps de coitiu; era poblacion auec d’emigrar e era tèrra demorèc èrma e prenhada d’explosius e herralha. Aguest desastre materiau e uman resultarie decisiu entara solucion dera Guèrra Civiu espanhòla.
