Enes vint ans anteriors ara invencion deth cinèma (1875-1895), scientifics e inventors de pertot deth mon entamenen ua corsa de mès en mès frenetica de cap ara descubèrta d’un aparelh que permete era projeccion d’imatges fotografiques en moviment. Ei era corsa definitiva cap ath cinèma.
En aguest apartat trobam es grani precursors: Eadweard Muybridge e es sues experiéncies entà descompausar fotograficament eth galaup d’un shivau, Etienne-Jules Marey e era sua cronofotografia o fotografia deth moviment, Émile Reynaud e eth teatre optic, eth prumèr espectacle de projeccion de diboishi animadi; Thomas Alva Edison e eth quinetoscòpi, un visor individuau de pellicules qu’incorpòre ja un film de celluloïd de 35 mm d’ample e damb perforacions, e un long etcetèra d’inventors e scientifics que, damb mès e mens succès, heren aportacions enquiara definitiva des frairs Lumière e eth sòn cinematograf.